احتمالا قبلا در مورد شخصیت شناسی مطالبی به گوش‌تان خورده است. دانش شخصیت شناسی سال‌هاست که توسط دانشمندان مختلف توسعه داده می‌شود. البته هیچکدام از این تحقیقات به صورت علمی و در ژورنال‌های بین‌المللی ثبت نشده‌اند ولی توصیه‌هایی که در دانش شخصیت شناسی انجام می‌گیرد می‌تواند در مذاکرات کسب و کار و تجاری و حتی مذاکرات روزمره، به شما کمک فراوانی کند. در واقع می‌توان گفت که شخصیت شناسی به نوعی یک دانش تجربی است که حاصل بررسی و مشاهده چندین محقق بوده است.
دانش شخصیت شناسی بقراط
این دانش بسیار قدیمی است و سابقه آن به 2000 سال قبل از میلاد مسیح بازمی‌گردد. نخستین بار بقراط در یونان باستان افراد را به تیپ‌های شخصیتی مختلف تقسیم کرد:
افراد بلغمی: شخصیت‌هایی که قدری چاق هستند و استخوان‌بندی درشتی دارند. در این افراد معمولا استعداد تشکیل توده چربی بالاست. بلغمی‌ها وقتی پاهای خود را روی هم می‌اندازند مچ پا روی زانو قرار می‌گیرد. بلغمی‌ها نوعا افرادی سیاس هستند. این افراد معمولا می‌خواهند که در جمع نفر اول باشند. این افراد می‌توانند احساسات خود را به راحتی کنترل کنند. این افراد معمولا افراد زیرکی هستند و برای تامین منافعشان قوانین را دور می‌زننند. نمونه بارز بلغمی‌ها وینستون چرچیل است.
سودایی‌ها: این افراد ظاهری کشیده و لاغر دارند. سودایی‌ها وقتی پا روی پا می‌اندازند زانویشان روی زانو قرار می‌گیرد. این افراد خیلی زود احساساتی می‌شوند و رفاقت‌های طولانی دارند. سودایی‌ها نوعا استعداد طنز و هنری دارند. این افراد در عین عاطفی بودن بسیار قانون‌مند هستند. معمولا این افراد چارچوب‌های خاصی دارند که به آنها همیشه پایبنداند. این افراد به دلیل احساساتی بودن و قانون‌مندی گاهی وقت‌ها دچار تناقض و افسردگی می‌شوند. نمونه بارز این افراد بازرس ژاور در رمان بینوایان است.
صفراوی‌ها: صفراوی‌ها بدن‌هایی هیکلی و عضلانی دارند. صفراوی‌ها به اصطلاح امروزی لمپن هستند. این افراد از نظر فرهنگی خیلی بالا نیستند ولی از نظر قدرت چسمانی بسیار قوی‌اند. این افراد در لحظه احساساتی می‌شوند و قابل اثرگذاری‌اند.
دموی‌ها: اگر کسی نه بلغمی باشد نه سودایی و نه صفراوی، دموی است. این افراد شخصیت خنثایی دارند.
نکته مهم در مورد علم شخصیت‌شناسی این است که هیچکس 100 درصد از یک شخصیت را ندارد. عموما افراد ترکیبی از بلغمی، صفراوی و سودایی دارند.
شخصیت شناسی و قضاوت افراد
در بخش قبلی متد شخصیت‌شناسی بقراطی را بررسی کردیم. علاوه بر این روش، متدهای دیگری هم برای شخصیت‌شناسی پیشنهاد شده است. اما آیا روش بقراط یا هر روش دیگری می‌تواند برای قضاوت در مورد شخصیت افراد استفاده شود؟
همانطور که در ابتدای این نوشتار هم اشاره کردیم دانش شخصیت‌شناسی یک دانش تجربی است که هیچ‌گاه به صورت علمی آزمایش نشده و نمی‌توانیم بر اساس آن پیش‌بینی‌های دقیقی از شخصیت افراد داشته باشیم. همچنین شخصیت افراد معمولا ترکیبی از تیپ‌های مختلف بوده و اصولا قضاوت ۱۰۰ درصدی بر اساس چند فاکتور ظاهری نمی‌تواند. از این دانش تجربی گاها استفاده‌های نابه‌جایی هم شده که رنگ و بوی نژادپرستی به خود گرفته است. بنابراین هنگام استفاده از این دانش باید به این نکته توجه کنیم که قضاوت ۱۰۰ درصدی صرفا بر اساس نشانه‌های ظاهری امری کاملا اشتباه است. اگر می‌خواهیم در مذاکراتمان بر اساس فاکتورهای شخصیتی افراد رفتار کنیم بهتر است سایر عوامل مانند فرهنگ، قومیت، جنسیت، شناخت قبلی و… را نیز در نظر بگیریم.
برای آشنایی بیشتر با شخصیت شناسی گفتگوی لایوی با دکتر کیوان کیان انجام دادیم. این لایو را می‌توانید از لینک زیر تماشا کنید.