رشته MBA یکی از محبوب‌ترین و پرطرفدارترین رشته‌های تحصیلی در حوزه مدیریت کسب‌وکار تلقی می‌شود. یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این رشته را می‌توان تنوع و گستردگی گرایش‌ها و تخصص‌های مختلف عنوان کرد که به فارغ‌التحصیلان این امکان را خواهد داد تا بر اساس علایق و هدف‌های شخصی خود مسیر درست و مشخصی را در حوزه مدیریت انتخاب کنند. گرایش‌های رشته MBA به‌اندازه‌ای متنوع است که می‌تواند پاسخگوی نیاز تمامی جایگاه‌های شغلی در سازمان باشد. به‌بیان دیگر تمامی افراد در پست‌های مختلف سازمان با انتخاب این رشه تحصیلی میتوانند به پیشرفت و ارتقا جایگاه خود در سازمان بیاندیشند و به آن دست یابند.
در این مقاله به معرفی انواع گرایش‌های رشته MBA خواهیم پرداخت تا افرادی که به‌دنبال تحصیل در این رشته جذاب و کاربردی هستند، بتوانند بهترین گزینه را برای توسعه حرفه خود انتخاب کنند و مسیر شغلی درستی را برگزینند.
رشته MBA یا همان Master of Business Administration دارای انواع گرایش‌ها و تخصص‌های مختلف است. گرایش‌های رشته MBA این امکان را در اختیار فارغ‌التحصیلان قرار می‌دهد تا در زمینه‌های متنوع مدیریتی به اشتغال بپردازند و به کسب تجربه مشغول شوند. گرایش بازاریابی، مالی، مدیریت استراتژیک، منابع انسانی، مدیریت پروژه، فناوری اطلاعات، مدیریت عملیاتی، مدیریت بین‌الملل، مدیریت سرمایه‌گذاری و… همگی از انواع گرایش‌هایاین رشته جذاب به‌شمار می‌روند. در ادامه به معرفی برخی از گرایش‌های پرکاربرد در این رشته می‌پردازیم.
لیست گرایش های دانشگاهی رشته MBA درمقاطع تحصیلی کارشناسی و ارشد:
| عمومی |
| استراتژی |
| بازاریابی |
| خدمات |
| رفتار سازمانی و منابع انسانی |
| سازمان‌های پروژه محور |
| سیستم‌های اطلاعاتی و IT |
| زنجیره تأمین و پروسه |
| کارآفرینی |
| مالی |
| نوآوری در توسعه محصول و خدمات |
گرایش مدیریت استراتژیک
گرایش مدیریت استراتژیک از انواع گرایش‌های رشته MBA به آموزش شرکت‌کنندگان در زمینه بررسی و توسعه استراتژی‌های سازمانی و تصمیم‌گیری استراتژیک مرتبط با مدیریت کسب‌وکار می‌پردازد. در این گرایش مهارت‌های لازم برای تحلیل محیط کسب‌وکار، تشخیص فرصت‌ها، تهدیدها، نقاط ضعف، قوت و توسعه استراتژی‌هایی که بتوانند سازمان را به دستاوردهای مورد نظر برسانند،آموزش داده خواهد شد. تحلیل‌های متنوعی ازجمله PESTEL و SWOT در کنار ارزیابی رقبا و توسعه استراتژی‌های رقابتی در گرایش مدیریت استراتژیک تدریس می‌شود که برای مدیران آینده سازمان‌ها کاربردی و ضروری خواهد بود.
شرکت‌کنندگان در گرایش مدیریت استراتژیک با تجزیه و تحلیل‌های مالی نیز آشنا خواهند شد تا بتوانند استراتژی‌های لازم برای بهینه‌سازی مالی سازمان را پیاده‌سازی کنند. باتوجه به اهمیت بالای تصمیمات و استراتژی‌ها در موفقیت یا شکست سازمان برای عنوان کرد که این گرایش نقش مهمی در ایجاد و تحقق اهداف سازمانی ایفا می‌کند.
گرایش بازاریابی
یکی از مهم‌ترین گرایش‌های رشته MBA را می‌توان گرایش بازاریابی دانست. این گرایش مهم و کاربردی در هر سازمانی جایگاه ویژه‌ای دارد؛ چراکه بدون تیم و مدیریت بازاریابی قوی امکان ارائه خدمات یا محصولات به مخاطب وجود نخواهد داشت. این گرایش این امکان را به دانشجویان خواهد داد تا مهارت‌های لازم برای مدیریت و توسعه استراتژی‌های بازاریابی را به‌دست آورند.
در گرایش بازاریابی از رشته MBA به دانشجویان آموزش داده می‌شود که بازار و مصرف‌کننده را به‌خوبی درک کنند و از این اطلاعات برای توسعه اساسی استراتژی‌های بازاریابی و تصمیم‌گیری استراتژیک بهره ببرند. مهارت‌های تحلیل و استراتژیکی که در این گرایش به شرکت‌کنندگان آموزش داده می‌شود، کمک می‌کند تا داده‌های بازاریابی را تجزیه و تحلیل کرده و برنامه‌هایی برای رشد و توسعه کسب‌وکار ایجاد کنند.
گرایش بازاریابی از دوره MBA به دانشجویان امکان ارتقا مهارت در حوزه مدیریت برند و بازاریابی دیجیتال را نیز خواهد داد. این فرصت طلایی روش‌های نوینی از بازاریابی اینترنتی، رسانه‌های اجتماعی، تحلیل داده‌های دیجیتال و… را در اختیار دانشجویان قرار می‌دهد. از دیگر مهارت‌هایی که در گرایش بازاریابی به آن پرداخته می‌شود می‌توان به توانایی‌های لازم برای رقابت در بازار جهانی و ورود به بازار جدید اشاره کرد.
فارغ‌التحصیلان بازاریابی از گرایش‌های رشته MBA میتوانند پس از اتمام دوره و فارغ‌التحصیلی باتوجه به مهارت خود این زمینه به مدیریت تیم بازاریابی سازمان مشغول شوند. فارغ‌التحصیلان در دوره آموزش این گرایش مهارت‌های ارتباط تیمی و بازاریابی نوآورانه را به‌خوبی تقویت کرده‌اند تا بتوانند با تیم‌های گوناگون سازمان به‌خوبی همکاری و تعامل داشته باشند.
گرایش مدیریت منابع انسانی
مدیریت منابع انسانی یکی از کاربردی‌ترین گرایش‌های رشته MBA محسوب می‌شود. مهارت‌های لازم و دانش کافی که در زمینه‌های مختلف منابع انسانی یا همان Human Resource آموزش داده خواهد شد به توسعه منابع انسانی و پیشرفت سازمان منتهی می‌شود.
MBA با گرایش منابع انسانی به دانشجویان این امکان را می‌دهد تا با مفاهیم و ابزارهای مدیریت منابع انسانی آشنا شوند. این مفاهیم شامل برنامه‌ریزی منابع انسانی برای حمایت از اهداف، توسعه استراتژی‌های منابع انسانی، بهنیه‌سازی عملکرد و… خواهد شد.
مهارت‌های مدیریتی ازجمله مدیریت ارتباطات، رهبری، مذاکره، حل مسائل و چالش‌های سازمانی و… به افراد شرکت‌کننده در گرایش مدیریت منابع انسانی آموزش داده خواهد شد. این مهارت‌ها طی دروس تئوری و تجربه‌های کارگاهی و عملی به دانشجویان و علاقمندان تدریس می‌شود.
مدیر منابع انسانی باید برای توانمندسازی و توسعه کارکنان اقدامات متفاوتی را انجام دهد. در گرایش منابع انسانی از گرایش‌های رشته MBA تمامی این مهارت‌ها برای توسعه بخش منابع انسانی سازمان به دانشجویان آموزش داده می‌شود تا به آموزش و تقویت نیروی انسانی بپردازند.
ایجاد روابط سالم در محیط کاری و افزایش انگیزه که از وظایف مدیریت منابع انسانی در سازمان است، نیازمند مهارت‌های است که در دوره آموزشی به آن پرداخته می‌شود. از دیگر وظایف خطیر مدیر منابع انسانی می‌توان به تجزیه و تحلیل عملکرد منابع انسانی در سازمان اشاره کرد. استفاده از ابزارهای تحلیل و ارزیابی برای بررسی عملکرد پرسنل، بهبود فرآیندها، انتخاب و استخدام، مدیریت کارکنان و… از دیگر وظایف مدیریت منابع انسانی است که در دوره آموزشی به آنها پرداخته می‌شود.
گرایش مالی
با تحصیل در گرایش مالی از گرایش‌های رشته MBA دانش لازم برای مدیریت مالی و سرمایه‌گذاری در سازمان و صنایع به‌دست خواهد آمد. مهارت‌ها و تکنیک‌های مربوط به تحلیل مالی و ارزیابی سرمایه‌گذاری، تجزیه و تحلیل نقدینگی، تصمیم‌گیری در مورد سرمایه‌گذاری، کاهش ریسک‌های مالی، تحلیل عملکرد مالی، بهینه‌سازی ساختار سرمایه، تخصیص بودجه، تحلیل داده‌های مالی با استفاده از فناوری و… از جمله مهارت‌هایی است که در دوره آموزشی مدیریت مالی به شرکت‌کنندگان آموزش داده خواهد شد.
فارغ‌التحصیلان گرایش مالی از گرایش‌های رشته MBA میتوانند علاوه‌بر پست مدیریت مالی در سازمان‌ها به‌عنوان مشاوران مالی در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک سازمان‌ها و شرکت‌ها مشارکت کنند و بهبود عملکرد و رشد سازمان بپردازند.
کسب و کار بین‌المللی
در این گرایش، شما با مباحث مرتبط با مدیریت کسب و کار بین‌المللی آشنا می‌شوید. شما می‌توانید با چالش‌ها و فرصت‌های مدیریت کسب و کار در سطح جهانی آشنا شوید و استراتژی‌های بین‌المللی را برای گسترش فعالیت‌های سازمانی طراحی کنید.
مدیریت زنجیره‌ی تأمین
در این گرایش، دانشجویان با مفاهیم مدیریت زنجیره‌ی تأمین و بهینه‌سازی عملکرد زنجیره‌ی تأمین آشنا می‌شوند. آنها میتوانند فرآیندهای تأمین، توزیع، مدیریت موجودی و همکاری با تأمین‌کنندگان را بهبود بخشند.
کارآفرینی
گرایش کارآفرینی در دوره MBA به دانشجویان امکان می‌دهد تا مهارت‌ها و دانش مورد نیاز برای راه‌اندازی و مدیریت کسب و کار خود را توسعه دهند. این گرایش بر روی جوانب کارآفرینی تمرکز دارد و به دانشجویان امکان می‌دهد تا با نحوه ایجاد، توسعه و مدیریت شرکت‌های نوپا و کارآفرینانه آشنا شوند. در این گرایش، موضوعات مربوط به تحلیل فرصت‌های کسب و کار، برنامه‌ریزی استراتژیک، تجزیه و تحلیل ریسک، توسعه محصول، تجاری‌سازی ایده‌ها، تدوین طرح کسب و کار، مدیریت مالی کارآفرینی و مدیریت روند اجرایی کسب و کار پوشش داده می‌شوند.
در گرایش کارآفرینی MBA، دانشجویان میتوانند با تکنیک‌ها و روش‌های نوین در زمینه نوآوری، رشد و توسعه کسب و کار، استراتژی‌های بازاریابی و تجاری‌سازی محصولات آشنا شوند. آنها میتوانند مهارت‌های کارآفرینی مورد نیاز برای رویارویی با چالش‌های کسب و کار را توسعه دهند و درک عمیقی از مفاهیم مرتبط با کارآفرینی، اقتصاد سنجی و روانشناسی کارآفرینی پیدا کنند.
در گرایش مدیریت پروژه MBA، دانشجویان به طور عمیق درکی از مهارت‌های مدیریتی مورد نیاز برای موفقیت در اجرای پروژه‌های بزرگ و پیچیده پیدا می‌کنند. آنها با استفاده از ابزارها و تکنیک‌های مدیریت پروژه، میتوانند پروژه‌ها را از طریق مراحل مختلف اجرا کنند، منابع را بهینه سازی کنند و ریسک‌های مرتبط با پروژه را مدیریت کنند.
MBA گرایش فناوری
گرایش فناوری در دوره MBA به دانشجویان امکان می‌دهد تا مهارت‌ها و دانش مورد نیاز برای مدیریت و بهره‌برداری از فناوری‌های نوین را توسعه دهند. این گرایش بر روی مباحث مرتبط با استراتژی‌های فناوری، نوآوری، تجاری‌سازی فناوری و مدیریت تکنولوژی تمرکز دارد.
در گرایش فناوری MBA، دانشجویان با تحلیل و ارزیابی فناوری‌های روز و مدیریت فرآیند نوآوری آشنا می‌شوند. آنها میتوانند استراتژی‌های مدیریت فناوری را شناسایی کنند، فرصت‌های کسب و کار مبتنی بر فناوری را ارزیابی کنند و راهکارهای تجاری‌سازی فناوری را توسعه دهند.
علاوه بر این، در گرایش فناوری MBA، دانشجویان با مدیریت فناوری در سازمان‌ها و شرکت‌ها آشنا می‌شوند. آنها میتوانند استراتژی‌های مدیریت تکنولوژی را طراحی و پیاده‌سازی کنند، فرآیندهای نوآوری را مدیریت کنند و با چالش‌های مربوط به مدیریت تکنولوژی و تغییر فناورانه در سازمان‌ها مقابله کنند.
بهترین گرایش رشته MBA از نظر بازار کار و درآمد
واقعیت این است که بهترین گرایش MBA برای شما به استعدادهای شخصی و اهداف شغلی شما بستگی دارد. با این حال، برخی از گرایش های MBA دارای تقاضای بیشتری بوده و فارغ التحصیلی در آنها درآمد بیشتری در پی خواهد داشت. تصمیم گیری در مورد انتخاب بهترین گرایش MBA بسته به علایق خاص فرد و آرزوهای حرفه ای هر دانشجو می تواند متفاوت باشد. یکی از مزایای انتخاب رشته MBA این است که شما آموزش های متمرکزی را در زمینه خاصی از تجارت مانند مشاوره، مدیریت پروژه، استراتژی یا امور مالی دریافت خواهید کرد. با کسب تخصص از طریق گذراندن دوره MBA، فارغ التحصیلان می توانند دانش و مهارت های مورد نیاز برای بدست آوردن شغل مورد نظر خود را ایجاد کنند.
- MBA گرایش عمومی
- MBA گرایش بازاریابی
- MBA گرایش استراتژی
- MBA گرایش مدیریت منابع انسانی
بیشتر بخوانید:
Health Mba چیست؟
Health mba شاخه‌ای از رشته‌ی mba است که به مدیریت کسب‌وکار در مراکز بهداشتی می‌پردازد. امروزه اساس علم‌آموزی در کل دنیا دچار تحول و دگرگونی شده و به‌جای آموزش‌های تئوری صِرف، به سمت تربیت نیروهای متخصص و مهارت پروری سوق پیدا کرده‌است. این روزها داشتن مهارت‌های گفتاری، داشتن خلاقیت و ایده‌پردازی و مهارت انجام کارهای تیمی از اصولی‌ترین تخصص‌ها برای پیشرفت در دنیای رقابتی کسب و کارهاست. هر کسب‌وکاری به‌دنبال جذب این نوع افراد است تا بتواند در بین رقبا خود را ارتقا دهد و به درجه عالی برساند. از این میان مراکز آموزشی بهداشتی و نظام سلامت نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
این حوزه هم با بهره‌گیری از نظام آموزشی mba سعی در ارتقای سیستم آموزشی خود در پرورش نیروهای متخصص برای بهره‌وری از منابع مالی و انسانی دارد تا بتواند این سازمان را به‌لحاظ اقتصادی و جهت‌دهی رشد دهد. دوره Health mba، دوره‌ای مهارت محور است و دانشجویان آن با گذراندن این مهارت‌ها میتوانند آموخته‌هایشان را در محیط‌های کاری استفاده کنند و سازمان را در جهت ارائه خدمات ارتقاء دهند.
کلام آخر
تنوع گرایش‌های رشته MBA مانند DBA فرصت بی‌نظیری برای فرادی است که تمایل دارند در سازمان‌های کوچک و بزرگ به فعالیت بپردازند. با تحصیل در گرایش‌های بازاریابی، مدیریت استراتژیک، مالی، منابع انسانی، مدیریت پروژه، فناوری اطلاعات و… فارغ‌التحصیلان امکان اشتغال در جایگاه‌های شغلی خوبی را به‌دست خواهند آورد.
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای تحصیل در گرایش‌های رشته MBA را می‌توان تسلط به تمامی مهارت‌ها و توانایی‌های لازم برای موفقیت و پیشرفت در سازمان دانست. بدون شک آموزش تئوری درکنار تجربه عملی و کارگاهی از عوامل موفقیت فارغ‌التحصیلان درجایگاه‌های شغلی آنها خواهد بود. علاوه‌بر اشتغال در سازمان‌های کوچک و بزرگ افرادی که رد گرایش‌های رشته MBA تحصیل کرده‌اند، میتوانند به‌عنوان کارآفرین به راه‌اندازی کسب‌وکار خود بیاندیشند و از تحقق رویای همیشگی خود لذت ببرند.
ثبت نام در دوره های مدیریتی دانشکده علوم و فنون میان رشته‌ای دانشگاه تهران:
بیشتر بخوانید:
